Tâi-gí bûn-jī hē-thóng soán-te̍k
更新於 2024/11/22閱讀時間約 12 分鐘
Sui-jiân kóng chit-ê kháu-chō khui kàu-taⁿ mā chiah tē saⁿ phiⁿ bûn-chiong, góa ēng Pe̍h-ōe-jī su-siá ê khì-tô͘ èng-kai sī khòaⁿ-hiān-hiān ê tāi-chì.
Tâi-gí-bûn ê su-siá hē-thóng, nā-sī ū châi-tiāu tha̍k chit phiⁿ ê lâng, siong-sìn mā bô su-iàu góa kái-soeh. Góa chi-chhî só͘-ū ū kui-kí ê siá-hoat. Siá--lo̍h-khì chiah-sī chin--ê. Chia kan-na siūⁿ-beh lio̍h-á kóng--chi̍t-ē góa kò-jîn ēng Pe̍h-ōe-jī ê goân-in, kah góa tùi Tâi-gí-bûn ê ǹg-bāng.
Góa hi-bāng í-āu Pe̍h-ōe-jī Tâi-bûn ē-tàng to̍k-li̍p chûn-chāi, m̄-bián óa-khò Hàn-jī.
Lí-lūn-siōng, góa siong-sìn Pe̍h-ōe-jī ū chit-ê lêng-le̍k. M̄-koh si̍t-chè-siōng i iáu-sī bô oân-choân thoat-lī Hàn-jī.
Jī-tián chóaⁿ-iūⁿ teh chù Tâi-bûn?
M̄-koán sī Tiong-hôa-bîn-kok kàu-io̍k-pō͘ ê thui-chiàn Hàn-jī, ia̍h-sī Kam-jī-tián ê Hàn-jī, góa nā tha̍k Pe̍h-ōe-jī bûn-chiong tú-tio̍h bē-hiáu ê sû khì chhiau jī-tián, it-tēng ē chhiau-tio̍h Hàn-jī. M̄-koán sī tó-chi̍t-chióng Hàn-jī, lóng ke-kiám ū Tâi, Hôa kiōng-thong ê sû. Che tùi ē-hiáu Hôa-gí, siūⁿ-beh o̍h Tâi-gí ê lâng sī siang-kó͘-kiàm. Chi̍t phiⁿ bûn-chiong tha̍k--kòe-khì, kō͘ chit-khoán kiōng-thong-sû tō ē-tàng lia̍h-tio̍h khài-liām chha-put-to la̍k, chhi̍t siâⁿ. M̄-koh Tâi-Hôa chi-kan ê false friends tō ē chin oh chhú-lí.
Tùi tāi-to-sò͘ Tâi-oân-lâng lâi kóng, Hôa-bûn Hàn-jī tō sī chi̍t pún bô chiâu-chn̂g, m̄-koh ta̍k-ke lóng í-keng tàu hō͘ hó-sè, só͘-í chin pháiⁿ pàng-sak ê jī-tián. Ài kah chit-pún jī-tián piàⁿ-su-iâⁿ, tō su-iàu phín-chit koh khah-hó ê jī-tián, jî-chhiáⁿ kan-na ēng Tâi-bûn (siōng-hó sī Pe̍h-ōe-jī) lâi chù, chhin-chhiūⁿ it-poaⁿ Eng-gí jī-tián kāng-khoán.
Kāng-im-sû
Tâi-gí siang-jī í-siōng ê sû kāng-im ê si̍t-chāi bô chē, bô chhiūⁿ Hôa-bûn, liân koân-lī kah koân-le̍k chit-khoán chiâⁿ ū khó-lêng chhut-hiān tī kāng-khoán chêng-āu-bûn ê sû, lóng ē kāng-im. M̄-koh nā kóng-tio̍h ko͘-jī-sû, Tâi-bûn kāng-im ê tō ū-iáⁿ chē. Góa siong-sìn chí-iàu ke siá, tō ē chū-jiân hoat-tián chhut khah bē hō͘ lâng gō͘-hōe ê siá-hoat. Ū teh siá ê lâng mā ē-sái chú-tōng ke sú-iōng hit-kóa khah bô kāng-im būn-tê ê sû.
Góa kah Hàn-jī kám-ū siáⁿ-mih oan-siû?
Bô. Hàn-jī bô lī-piān, góa-ê lí-iû tō sī chiah-nī kan-tan.
Tī góa chò ha̍k-seng ê sî-chūn, it-ti̍t tùi Tang-a tāi-lio̍k tiong-kó͘ bûn-ha̍k (góa chit-má kū-choa̍t kā Tang-a tāi-lio̍k ê jîn-lūi bûn-bêng lóng sǹg hō͘ Tiong-kok, tó-chi̍t-ê lóng kāng-khoán) chiok chhù-bī. Taⁿ góa mā bē khì hó͘-jīm i ê kè-ta̍t. 紅樓夢 iû-goân sī chāi góa khòaⁿ hit-ê sî-tāi chin lī-hāi ê sió-soat chok-phín. 論語, 莊子 nā-sī ēng ū lí-lō͘ ê hong-sek hun-thiah (choa̍t-tùi m̄-sī Tiong-hôa-bîn-kok kok-tiong, ko-tiong kà--ê hit-khoán), mā-sī ū ta̍t-tit gián-kiú ê só͘-chai. M̄-koh, chhin-chhiūⁿ goán ē-tàng thàu-kòe hoan-e̍k him-sióng choân-sè-kài gí-giân koh-iūⁿ ê bûn-ha̍k chok-phín, hô-pit it-tēng ài seng o̍h Hàn-jī chiah ē-tàng tha̍k Hàn-jī chok-phín--neh? Sī-án-chóaⁿ bē-tàng kā lán jīn-ûi tiōng-iàu ê bûn-hiàn hoan-e̍k chò Tâi-gí pe̍h-ōe-bûn tō hó?
Bûn-jī, thiah-bêng kóng put-kò͘ sī tì-sek kah su-sióng ê iông-khì, m̄-sī ha̍k-būn ê pún-chit. Í-āu ê ha̍k-seng o̍h Tâi-gí nā-sī m̄-bián seng khai hiah-chē sî-kan o̍h Hàn-jī, chiū ē-sái chá-chá khai-sí tha̍k tn̂g-phiⁿ ê bûn-chiong, liān-si̍p siá lūn-su̍t chok-bûn. Chāi góa khòaⁿ, che chiah-sī gí-giân kàu-io̍k siōng tiōng-iàu ê pō͘-hūn. Láu-si̍t-kóng, Tiong-hôa-bîn-kok khai hiah-chē sî-kan chu-goân kà ha̍k-seng Hôa-gí, mā-sī kà kah kha-chiah-phiaⁿ--khì. Ián-káng, piàn-lūn, siá-chok bô chi̍t-hāng chin-chiàⁿ ū hùn-liān--tio̍h, kan-na ngē pek ha̍k-seng kì chi̍t-kóa lân-san cha̍p-chhùi ê mi̍h, ké-chò teh tha̍k bûn-ha̍k nā-tiāⁿ.
Koh-chài, Hôa-bûn bē-sí, Hàn-jī mā bē-sí, siōng-chió ùi taⁿ khai-sí chi̍t-pah tang lóng bô-khó-lêng ē bô--khì. Kah-ì Hàn-jī ê lâng éng-oán ē-tàng khì gián-kiú, m̄-koh si̍t-chāi m̄-bián ta̍k-lâng lóng tio̍h o̍h. Ū chi̍t-tiám mā ài bêng-kóng: m̄-sī hoán-tùi Hàn-jī, chí-sī ài khó-lū--ê sī Tâi-gí-bûn ê su-iàu. Nā-ū pit-iàu, tong-jiân ē-sái ēng. Chóng-sī Hàn-jī pún-sin m̄-sī bo̍k-tek, Tâi-gí chiah-sī.
Chit-má ē-tàng chhòng-siáⁿ?
Tō chhin-chhiūⁿ thâu-chêng kóng--kòe, chi-chhî Pe̍h-ōe-jī, sī hi-bāng lâng ē-tàng thàu-kòe chit-ê kan-tan o̍h ê bûn-jī, chá-chá khip-siu chióng-chióng ê tì-sek kah su-sióng. M̄-koh, Pe̍h-ōe-jī Tâi-bûn kám í-keng ū kàu-gia̍h ê hiān-tāi tì-sek bûn-pún?
Chit-má lán í-keng bat-jī ê lâng, tû-liáu kè-sio̍k tha̍k bûn-hiàn cheng-chìn ka-tī ê Tâi-gí í-gōa, mā tio̍h ài siá. Ēng Pe̍h-ōe-jī Tâi-bûn khì siá sè-kan bān-hāng tāi. Góa chit-má iáu kan-na ē-hiáu siá siau-khián ê mi̍h-kiāⁿ, m̄-koh tō tòng-chò liān-si̍p, ǹg-bāng ē-tàng lú siá lú hó. Mā hi-bāng khòaⁿ-tio̍h lú lâi lú chē ê lâng khai-sí siá tn̂g-phiⁿ ê Pe̍h-ōe-jī Tâi-bûn. (Khó-lêng chí-sī góa m̄-chai khì tó-ūi chhōe, iáu chhiáⁿ ta̍k-ke chí-kàu.)
Chòe-āu, góa siūⁿ-beh ēng Chhòa Pôe-Hóe tī Cha̍p-hāng Koán-kiàn lāi-té ê chi̍t-tōaⁿ lâi kiat-sok:
Goân-lâi giân-gú bûn-jī sī tì-sek ê chhng-khò͘, ia̍h-sī lâng ê sim-koaⁿ beh saⁿ kau-pôe ê mn̂g-lō͘. M̄-kú giân-gú sī ēng siaⁿ-im piáu-hiān, siaⁿ-im sī hiáng bô lōa-hn̄g, koh-chài chi̍t pái chiū siau bô-khì. Só͘-í lâng kóng ê ōe bē-thang hō͘ chin-chē lâng chò chi̍t pái thiaⁿ, iā bē-thang chiong só͘ kóng ê ōe lâu--teh hō͘ āu-lâi ê lâng chai-iáⁿ.
—Chhòa Pôe-Hóe, Cha̍p-hāng Koán-kiàn, 1925
留言0
查看全部
你可能也想看
Google News 追蹤
*合作聲明與警語：
本文係由國泰世華銀行邀稿。
證券服務係由國泰世華銀行辦理共同行銷證券經紀開戶業務，定期定額(股)服務由國泰綜合證券提供。
剛出社會的時候，很常在各種 Podcast 或 YouTube 甚至是在朋友間聊天，都會聽到各種市場動態、理財話題，像是：聯準會降息或是近期哪些科
Khi tìm kiếm giải pháp chiếu sáng cho gia đình, văn phòng, hoặc các công trình công cộng, một trong những yếu tố quan trọng nhất cần cân nhắc là chất
Dưới đây là một số bước khác để mở tài khoản Facebook bị gắn cờ:
Kiểm tra email: Tìm email từ Facebook về lý do gắn cờ tài khoản. Đây có thể là thông
Trong thời đại số hóa hiện nay, cá cược trực tuyến đã trở thành một trong những hình thức giải trí phổ biến và hấp dẫn. SUN WIN - game là một trong
Trong thời đại số hóa hiện nay, cá cược trực tuyến đã trở thành một trong những hình thức giải trí phổ biến và hấp dẫn. SUN WIN - game là một trong
『TAI CHI 意象藝術珠寶系列』
主石：海水藍寶 14.61CT 『含證』
鑽石總重：0.571CT
這次最新的海水藍寶主題中，我特別將西方聞名的特有工藝『琺瑯』帶入珠寶設計裡。『琺瑯』工藝源自於古埃及，後來傳入亞洲。特色在於可有多種色彩變化、顏色鮮豔繽紛，層次分明效果立
現在夏天動不動就38度，真的是有夠熱！連我們這群長髮的死忠族也開始動搖了！大家聊著聊著不如都一起剪短髮好了！大家一起剪，就不會尷尬了啊！沒想到大家還真的覺得這個想法可行！但是，還是怕有人跑票，我們決定一起去，這樣瘋不瘋！最後我們決定去 同學 Ruby 常去剪的 Our Hair 剪。
來自蘭姆酒的故鄉加勒比海，在大溪地語中“Mai-Tai”是指件事非常好、很棒的意思，身為Tiki界的小網美之一，在酒杯上加了一大堆的果乾或者鮮花來裝飾也是應該的，有時候還會使用設計非常華麗的杯型的承裝酒體。但是關於這杯邁泰所用到的素材卻常常因人而異喔～
Du học ngày càng trở thành xu hướng của nhiều bạn trẻ Việt Nam. Tuy nhiên, để có một hành trình du học thành công, việc lựa chọn đúng công ty du học u
懷孕時立志讓孩子學母語
於是跟Ｆ開始練習
Ｆ爸媽一個雲林人一個嘉義人
我爸媽一個台北人一個台南人
與彼此或同輩都能說一口流利的台語
但對晚輩會自動轉華語
因此傳承得不太成功
成做 1 ê Tâi-oân-lâng 若無 Tâi-oân 魂 kan-na 自由心, án-ne kám 有可能愛 Tâi-oân？
*合作聲明與警語：
本文係由國泰世華銀行邀稿。
證券服務係由國泰世華銀行辦理共同行銷證券經紀開戶業務，定期定額(股)服務由國泰綜合證券提供。
剛出社會的時候，很常在各種 Podcast 或 YouTube 甚至是在朋友間聊天，都會聽到各種市場動態、理財話題，像是：聯準會降息或是近期哪些科
Khi tìm kiếm giải pháp chiếu sáng cho gia đình, văn phòng, hoặc các công trình công cộng, một trong những yếu tố quan trọng nhất cần cân nhắc là chất
Dưới đây là một số bước khác để mở tài khoản Facebook bị gắn cờ:
Kiểm tra email: Tìm email từ Facebook về lý do gắn cờ tài khoản. Đây có thể là thông
Trong thời đại số hóa hiện nay, cá cược trực tuyến đã trở thành một trong những hình thức giải trí phổ biến và hấp dẫn. SUN WIN - game là một trong
Trong thời đại số hóa hiện nay, cá cược trực tuyến đã trở thành một trong những hình thức giải trí phổ biến và hấp dẫn. SUN WIN - game là một trong
『TAI CHI 意象藝術珠寶系列』
主石：海水藍寶 14.61CT 『含證』
鑽石總重：0.571CT
這次最新的海水藍寶主題中，我特別將西方聞名的特有工藝『琺瑯』帶入珠寶設計裡。『琺瑯』工藝源自於古埃及，後來傳入亞洲。特色在於可有多種色彩變化、顏色鮮豔繽紛，層次分明效果立
現在夏天動不動就38度，真的是有夠熱！連我們這群長髮的死忠族也開始動搖了！大家聊著聊著不如都一起剪短髮好了！大家一起剪，就不會尷尬了啊！沒想到大家還真的覺得這個想法可行！但是，還是怕有人跑票，我們決定一起去，這樣瘋不瘋！最後我們決定去 同學 Ruby 常去剪的 Our Hair 剪。
來自蘭姆酒的故鄉加勒比海，在大溪地語中“Mai-Tai”是指件事非常好、很棒的意思，身為Tiki界的小網美之一，在酒杯上加了一大堆的果乾或者鮮花來裝飾也是應該的，有時候還會使用設計非常華麗的杯型的承裝酒體。但是關於這杯邁泰所用到的素材卻常常因人而異喔～
Du học ngày càng trở thành xu hướng của nhiều bạn trẻ Việt Nam. Tuy nhiên, để có một hành trình du học thành công, việc lựa chọn đúng công ty du học u
懷孕時立志讓孩子學母語
於是跟Ｆ開始練習
Ｆ爸媽一個雲林人一個嘉義人
我爸媽一個台北人一個台南人
與彼此或同輩都能說一口流利的台語
但對晚輩會自動轉華語
因此傳承得不太成功
成做 1 ê Tâi-oân-lâng 若無 Tâi-oân 魂 kan-na 自由心, án-ne kám 有可能愛 Tâi-oân？