【A郎台語小詞典】 EP. 24-Thòaⁿ

更新 發佈閱讀 6 分鐘
raw-image

今á日咱beh來紹介chit字thòaⁿ,thòaⁿ ê概念to̍h是ùi 1點散--開。比論講,咱kā墨汁滴1滴tī紙面頂,墨汁ē hō͘紙suh--入-去,koh來,hit ê墨jiah to̍h ē jú tò͘ jú大jiah,一直到紙kā墨汁suh飽為止,lóng koh ē繼續變大,m̄是tú滴--落-來hiah細點,che to̍h是thòaⁿ。Nā開始thòaⁿ,to̍h是影響ê範圍ē jú來jú大,jú來jú遠。


Só͘-pái,chit字thòaⁿ,咱ē-tàng使用tī真chē所在,像講病,「伊he歹mih-á已經tùi肺部thòaⁿ去腦--ah,時間無chhun jōa chē,lín nā有siáⁿ-mih iáu-bē處理--ê,to̍h m̄-thang拖--a。」Mā有講:「Che疫情jú thòaⁿ jú嚴重,咱ta̍k-ke to̍h趕緊chhōe時間去chù預防siā,án-ne khah安心--lah。」Mā ē-tàng講植物,「Che籐á你看--tio̍h nā無緊ka bán--起-來,liam-mi to̍h thòaⁿ kah kui ê籬笆lóng是--ā!」Mā ē-tàng講火:「Che火teh thòaⁿ kài緊,ài緊去叫人來tàu phah火!」


Koh另外1種,to̍h是leh講性命產生新ê後代,che to̍h是生thòaⁿ,人生kiáⁿ,蟲thòaⁿ卵,種子puh芽,kin蕉吐kiáⁿ,lóng是thòaⁿ ê概念。咱ē-tàng講:「番薯真gâu thòaⁿ,tiâu土to̍h ē活!」咱nā beh種番薯,the̍h番薯籐,chhìn-chhái póe kóa土ka am--leh,ak水,伊to̍h ē活--ah,咱有1句俗語應該mā kài chē人bat聽--過:「番薯m̄驚落土爛,只求枝葉代代thòaⁿ。」Só͘-pái,咱主持人有講tio̍h「咱ê母語chiah ē代代thòaⁿ」,to̍h是咱ê母語ē-tàng一直活--leh,一直流傳--落-去ê意思。




Kin-á-ji̍t lán beh lâi siāu-kài chit jī thòaⁿ, thòaⁿ ê khài-liām to̍h sī ùi 1 tiám sòaⁿ--khui. Pí-lūn kóng, lán kā ba̍k-chiap tih 1 tih tī chóa bīn-téng, ba̍k-chiap ē hō͘ chóa suh--ji̍p-khì, koh lâi, hit ê ba̍k jiah to̍h ē jú tò͘ jú tōa jiah, it-ti̍t kàu chóa kā ba̍k-chiap suh pá ûi-chí, lóng koh ē kè-sio̍k piàn tōa, m̄ sī tú tih--lo̍h-lâi hiah sè tiám, che to̍h sī thòaⁿ. Nā khai-sí thòaⁿ, to̍h sī éng-hióng ê hoān-ûi ē jú lâi jú tōa, jú lâi jú hn̄g.


Só͘-pái, chit jī thòaⁿ, lán ē-tàng sú-iōng tī chin chē só͘-chāi, chhiūⁿ-kóng pēⁿ, “I he pháiⁿ-mih-á í-keng tùi hì-pō͘ thòaⁿ khì náu--ah, sî-kan bô chhun jōa chē, lín nā ū siáⁿ-mih iáu-bē chhú-lí--ê, to̍h m̄-thang thoa--a.” Mā ū kóng: “Che e̍k-chêng jú thòaⁿ jú giâm-tiōng, lán ta̍k-ke to̍h kóaⁿ-kín chhōe sî-kan khì chù ī-hông siā, án-ne khah an-sim--lah.” “Mā ē-tàng kóng si̍t-bu̍t, “Che tîn-á lí khòaⁿ--tio̍h nā bô kín ka bán--khí-lâi, liam-mi to̍h thòaⁿ kah kui ê lî-pa lóng sī--ā!” Mā ē-tàng kóng hóe: “Che hóe teh thòaⁿ kài kín, ài kín khì kiò lâng lâi tàu phah hóe!”


Koh lēng-gōa 1 chióng, to̍h sī leh kóng sìⁿ-miā sán-seng sin ê hiō-tāi, che to̍h sī seⁿ-thòaⁿ, lâng seⁿ kiáⁿ, thâng thòaⁿ nn̄g, chéng-chí puh gê, kin-chio thò͘ kiáⁿ, lóng sī thòaⁿ ê khài-liām. Lán ē-tàng kóng: “Han-chî chin gâu thòaⁿ, tiâu thô͘ to̍h ē oa̍h!” Lán nā beh chèng han-chî, the̍h han-chî-tîn, chhìn-chhái póe kóa thô͘ ka am--leh, ak-chúi, i to̍h ē oa̍h--ah, lán ū 1 kù sio̍k-gí èng-kai mā kài chē lâng bat thiaⁿ--kòe: “Han-chî m̄-kiaⁿ lo̍h-thô͘ nōa, chí kiû ki-hio̍h tāi-tāi thòaⁿ.” Só͘-pái, lán chú-chhî-jîn ū kóng tio̍h “Lán ê bó-gí chiah ē tāi-tāi thòaⁿ”, to̍h sī lán ê bó-gí ē-tàng it-ti̍t oa̍h--leh, it-ti̍t liû-thoân--lo̍h-khì ê ì-sù.



留言
avatar-img
留言分享你的想法!
avatar-img
Chò Kang á Lâng 做工á人
5會員
95內容數
Goán是1 tīn真要意台語台文ê人,對台語有真深ê感情,tī chit-má這ê對台語,也tio̍h是咱Formosa chit粒島嶼本底ê共同語,去hō͘ chē-chē人看輕ê時代,想beh出來做kóa tāi-chì,kā goán目前koh ē-hiáu ê物件,分享hō͘社會知影。
2025/04/03
咱今á日來káng chit字粒。Ē想beh來講chit字,是因為tú好有1日,teh食暗ê時,飯ka pe--lòe,ĕ,nah ē chiah tēng,koh斟酌ka哺,米心是煮有透,m̄-koh to̍h是kán-ná teh煮飯ê時,水hē無夠chē ê款,我隨時to̍h nauh 1句講
Thumbnail
2025/04/03
咱今á日來káng chit字粒。Ē想beh來講chit字,是因為tú好有1日,teh食暗ê時,飯ka pe--lòe,ĕ,nah ē chiah tēng,koh斟酌ka哺,米心是煮有透,m̄-koh to̍h是kán-ná teh煮飯ê時,水hē無夠chē ê款,我隨時to̍h nauh 1句講
Thumbnail
2025/03/06
台語內底ê goán kah咱,lóng是leh講2 ê人以上ê群體,m̄-koh真chē台語語感khah無hiah好ê朋友,chhiāⁿ-chhiāⁿ ē kā goán講做咱,咱講做goán,che有時nā聽tio̍h人講m̄ tio̍h,雖bóng是知影伊ê意思,m̄-koh to̍h是ē怪怪
Thumbnail
2025/03/06
台語內底ê goán kah咱,lóng是leh講2 ê人以上ê群體,m̄-koh真chē台語語感khah無hiah好ê朋友,chhiāⁿ-chhiāⁿ ē kā goán講做咱,咱講做goán,che有時nā聽tio̍h人講m̄ tio̍h,雖bóng是知影伊ê意思,m̄-koh to̍h是ē怪怪
Thumbnail
2025/02/27
今á日咱beh來講ê主題是鬼。凡勢聽眾朋友ē想講,ĕ,kám是七月份iû-koh到--ah?Só͘-pái,goán mā teh tòe時行,beh來hâm ta̍k-ê講鬼,講mǹg-sǹg--ê,講魔神á,窮實lóng m̄是。M̄-chai各位kám bat注意過tī咱台語內底,尾字--ê是
Thumbnail
2025/02/27
今á日咱beh來講ê主題是鬼。凡勢聽眾朋友ē想講,ĕ,kám是七月份iû-koh到--ah?Só͘-pái,goán mā teh tòe時行,beh來hâm ta̍k-ê講鬼,講mǹg-sǹg--ê,講魔神á,窮實lóng m̄是。M̄-chai各位kám bat注意過tī咱台語內底,尾字--ê是
Thumbnail
看更多
你可能也想看
Thumbnail
今á日beh hâm ta̍k-ke做夥來研究ê語詞是「拆分明」,chit塊詞ê意思to̍h是講ho͘清楚,講ho͘明,講hō͘別人ē-tàng了解。拆明、拆白、開拆mā是kāng意思。Kan-na孤1字mā ē-sái,「你to̍h kā tāi-chì拆hō͘伊聽,mài hō͘伊誤解,m̄-t
Thumbnail
今á日beh hâm ta̍k-ke做夥來研究ê語詞是「拆分明」,chit塊詞ê意思to̍h是講ho͘清楚,講ho͘明,講hō͘別人ē-tàng了解。拆明、拆白、開拆mā是kāng意思。Kan-na孤1字mā ē-sái,「你to̍h kā tāi-chì拆hō͘伊聽,mài hō͘伊誤解,m̄-t
Thumbnail
今á日咱beh來紹介chit字thòaⁿ,thòaⁿ ê概念to̍h是ùi 1點散--開。比論講,咱kā墨汁滴1滴tī紙面頂,墨汁ē hō͘紙suh--入-去,koh來,hit ê墨jiah to̍h ē jú tò͘ jú大jiah,一直到紙kā墨汁suh飽為止,lóng koh ē繼續變大,m̄
Thumbnail
今á日咱beh來紹介chit字thòaⁿ,thòaⁿ ê概念to̍h是ùi 1點散--開。比論講,咱kā墨汁滴1滴tī紙面頂,墨汁ē hō͘紙suh--入-去,koh來,hit ê墨jiah to̍h ē jú tò͘ jú大jiah,一直到紙kā墨汁suh飽為止,lóng koh ē繼續變大,m̄
Thumbnail
今á日咱beh紹介ê語詞是紅hóaⁿ,tī咱beh紹介紅hóaⁿ進前,咱seng來講chit字hóaⁿ。Hóaⁿ有霧霧、無清楚、暗淡、暗暗ê意思。咱台語nā teh形容mi̍h-kiāⁿ,chhiāⁿ-chhiāⁿ ē 2字tha̍h做夥講,m̄-koh,講--起-來mā真奇怪,2字相tha̍h--
Thumbnail
今á日咱beh紹介ê語詞是紅hóaⁿ,tī咱beh紹介紅hóaⁿ進前,咱seng來講chit字hóaⁿ。Hóaⁿ有霧霧、無清楚、暗淡、暗暗ê意思。咱台語nā teh形容mi̍h-kiāⁿ,chhiāⁿ-chhiāⁿ ē 2字tha̍h做夥講,m̄-koh,講--起-來mā真奇怪,2字相tha̍h--
Thumbnail
Chit字款窮實有幾lo̍h ê意思,咱先來看tī故事片頭所講--tio̍h ê「落山款ho͘ chiâu」,chit jiah ê款,是整理、備辦ê意思,to̍h是講ài 1遍tī山脚ê店買kah有夠額,chhoân ho͘ chiâu-tio̍h,nā無轉去到山頂koh beh落山,to̍h真費
Thumbnail
Chit字款窮實有幾lo̍h ê意思,咱先來看tī故事片頭所講--tio̍h ê「落山款ho͘ chiâu」,chit jiah ê款,是整理、備辦ê意思,to̍h是講ài 1遍tī山脚ê店買kah有夠額,chhoân ho͘ chiâu-tio̍h,nā無轉去到山頂koh beh落山,to̍h真費
Thumbnail
咱今á日做夥來研究chit字mé,tī故事內底講--tio̍h-ê是「kha-chhiú mā ke真mé」,tī chit句內底to̍h是緊,快速ê意思。咱來講1 ê例:「日頭beh落山--a,咱動作to̍h khah mé-lia̍h--leh,chhun che 1-sut-á khang-k
Thumbnail
咱今á日做夥來研究chit字mé,tī故事內底講--tio̍h-ê是「kha-chhiú mā ke真mé」,tī chit句內底to̍h是緊,快速ê意思。咱來講1 ê例:「日頭beh落山--a,咱動作to̍h khah mé-lia̍h--leh,chhun che 1-sut-á khang-k
Thumbnail
今á日咱beh研究ê詞是so,chit ê so,是用手tê-á輕輕á摸--leh摸--leh ê意思,像講「Goán kiáⁿ ùi學校轉來厝ê時,講伊今á日hō͘先生o-ló,我mā tòe leh真歡喜,頭殼ka so-so--leh,o-ló伊gâu。」So頭殼是2 ê人真tah-lia
Thumbnail
今á日咱beh研究ê詞是so,chit ê so,是用手tê-á輕輕á摸--leh摸--leh ê意思,像講「Goán kiáⁿ ùi學校轉來厝ê時,講伊今á日hō͘先生o-ló,我mā tòe leh真歡喜,頭殼ka so-so--leh,o-ló伊gâu。」So頭殼是2 ê人真tah-lia
Thumbnail
今á日咱beh紹介ê詞是「tǹg胸坎」。這ê tǹg ê意思其實有幾lo̍h種,頭起seng,咱來看故事內底所講--ê,「1手tǹg胸坎」,tī chia,tǹg to̍h是用手出力tûi ê意思,咱koh講1 ê例,「氣kah tǹg桌仔」,to̍h是出力tûi、phah桌仔,總講to̍h是對
Thumbnail
今á日咱beh紹介ê詞是「tǹg胸坎」。這ê tǹg ê意思其實有幾lo̍h種,頭起seng,咱來看故事內底所講--ê,「1手tǹg胸坎」,tī chia,tǹg to̍h是用手出力tûi ê意思,咱koh講1 ê例,「氣kah tǹg桌仔」,to̍h是出力tûi、phah桌仔,總講to̍h是對
Thumbnail
今á日beh紹介ê語詞是khăn-jió͘,khêng實像chit款詞,是tī日本時代,台語kah日語sio thàu-lām ê產物,有1 kóa日語內底有,m̄-koh台語內底無--ê,chŏaⁿ直接kā日本話the̍h入來台語講,吸收做台語ê 1部分。Tī chia ē-sái講幾ê例,凡
Thumbnail
今á日beh紹介ê語詞是khăn-jió͘,khêng實像chit款詞,是tī日本時代,台語kah日語sio thàu-lām ê產物,有1 kóa日語內底有,m̄-koh台語內底無--ê,chŏaⁿ直接kā日本話the̍h入來台語講,吸收做台語ê 1部分。Tī chia ē-sái講幾ê例,凡
追蹤感興趣的內容從 Google News 追蹤更多 vocus 的最新精選內容追蹤 Google News