【A郎台語小詞典】01-坐賬/Chhē-siàu

閱讀時間約 6 分鐘
raw-image


Chhē-siàu, mā ū lâng kóng chē-siàu.


Chit tè sû ē-tàng thiah-khui lâi khe-khó, chhē nā ko͘ 1 jī lâi kóng, to̍h ū hū-tam chek-jīm ê ì-sù, it-poaⁿ to̍h sī ài iōng chîⁿ lâi hū-chek-jīm. Lán ē-tàng tī Ông Io̍k-tek phok-sū tù-chok ê “Tâi-oân-gí Siông-iōng Gí-lūi” lāi-té khòaⁿ tio̍h chit kù lē-kù: “Nā phàng-kiàn, chiah chhē--lí.” Chit kù ê ì-sù to̍h sī kóng, nā mi̍h-kiāⁿ bô--khì, góa chiah kā lí pôe-siông. Pôe-siông it-poaⁿ koàn-sì sī ē kóng pôe-sióng, m̄-koh sióng chit ê im, tī sû-tián lāi-té chhiâu-chhōe mā chhiau bô pôe chîⁿ ê ì-sù, siông chiah ū, che mā tī chia hun-hióng hō͘ ta̍k-ke chò chham-khó.


Chhē koh ū lēng-gōa 1 chióng iōng-hoat, chhin-chhiūⁿ: “Lí nah ē khì tek-sit tio̍h Ông-táng--ê, tek-sit thó͘-tē-kong sī chhī bô ke neh, khah-thêng-á chah 1 ê phōaⁿ-chhiú, góa chhōa lí lâi kā Ông-táng--ê chhē put-sī.” Tī chit ê só͘-chāi ê chhē to̍h sī hōe-sit-lé ê ì-sù.


Só͘-pái lán chit-má koh hoan-thâu tńg-lâi khòaⁿ chhē-siàu, i kāng-khoán mā sī ū 2 chióng ì-sù, 1 chióng to chin tan-sûn, to̍h sī khì la̍p chîⁿ, la̍p siàu ê ì-sù, chhiūⁿ kóng “Lán chia̍h chit thoaⁿ, tán--leh hō͘ lí khì chhē-siàu, hó--bô?” Lēng-gōa 1 khoán to̍h sī kā chek-jīm taⁿ--khí-lâi, iōng chhùi taⁿ, iōng hêng-ûi taⁿ, iōng chîⁿ taⁿ, che to̍h ài khòaⁿ siang hong-bīn án-chóaⁿ chhiâu-chhek. Mā ē-tàng kóng: “Góa khiàm i chîⁿ bô châi-tiāu hêng. i to̍h lâi goán tau kā góa ê tiān-sī, peng-siuⁿ, phòng-í lóng chóng poaⁿ-khì chhē-siàu.”


Koh chhin-chhiūⁿ “A-thô pak-tó͘ lāi ê gín-á, Bêng-hôa kám beh chhē-siàu?” To̍h sī leh giâu-gî kóng Bêng-hôa sī beh hū-chek-jīm, a̍h-sī ē kā tāi-chì póe kah lī-lī-lī ê ì-sù.




Chhē-siàu,mā有人講chē-siàu。


Chit塊詞ē-tàng拆開來稽考,chhē nā孤1字來講,to̍h有負擔責任ê意思,一般to̍h是ài用錢來負責任。咱ē-tàng tī王育德博士著作ê「台灣語常用語彙」內底看tio̍h chit句例句:「Nā phàng見,chiah chhē--你。」Chit句ê意思to̍h是講,nā mi̍h-kiāⁿ無--去,我chiah kā你賠償。賠償一般慣勢是ē講賠sióng,m̄-koh sióng chit ê音,tī辭典內底chhiâu-chhōe mā chhiau無賠錢ê意思,siông chiah有,che mā tī chia分享hō͘ ta̍k-ke做參考。


Chhē koh有另外1種用法,親像:「你nah ē去得失tio̍h王董--ê,得失土地公是飼無雞neh,khah-thêng-á chah 1 ê伴手,我chhōa你來kā王董--ê chhē不是。」Tī chit ê所在ê chhē to̍h是會失禮ê意思。


Só͘-pái咱chit-má koh翻頭轉來看chhē-siàu,伊kāng款mā是有2種意思,1種to真單純,to̍h是去la̍p錢、la̍p siàu ê意思,像講「咱chia̍h chit thoaⁿ,等--leh hō͘你去chhē siàu,好--無?」。另外1款to̍h是kā責任taⁿ--起-來,用嘴taⁿ,用行為taⁿ,用錢taⁿ,che to̍h ài看雙方面án-chóaⁿ chhiâu-chhek。Mā ē-tàng講:「我欠伊錢無才調hêng,伊to̍h來goán tau kā我ê電視、冰箱、phòng椅lóng chóng搬去chhē-siàu。」


Koh親像「A桃腹肚內ê gín-á,明華kám beh chhē-siàu?」To̍h是leh憢疑講明華是beh負責任,a̍h是ē kā tāi-chì póe kah lī-lī-lī ê意思。





Goán是1 tīn真要意台語台文ê人,對台語有真深ê感情,tī chit-má這ê對台語,也tio̍h是咱Formosa chit粒島嶼本底ê共同語,去hō͘ chē-chē人看輕ê時代,想beh出來做kóa tāi-chì,kā goán目前koh ē-hiáu ê物件,分享hō͘社會知影。
留言0
查看全部
發表第一個留言支持創作者!