【A郎台語小詞典】 EP. 14-脚手/Kha-chhiú

今á日咱beh做夥來研究--ê是「脚手」，chit ê脚手siāng基本ê意思to̍h是脚kah手，像講：「久無作穡--ah，bē慣勢，做無jōa久，脚手to̍h痠kah beh害--去。」M̄-koh一般來講，咱teh講脚手lóng是leh講伊thòaⁿ--出-來ê意思khah chē，像脚手有tàu-tīn做khang-khòe ê人ê意思，mā ē the̍h來形容做tāi-chì ê速度。

咱seng來解說人chit ê部分，脚手有可能是來做幫贊--ê，錢chhiàⁿ--ê、屬下、員工、厝邊隔壁來tàu做khang-khòe--ê，lóng總ē-tàng叫做脚手。像咱故事內底有講tio̍h「三頓kah咱ê脚手做夥食」，tī chia，脚手to̍h是leh講辛勞。

另外1種，咱ē講「脚手mé」、「好脚手」，to̍h是leh講chit ê人做tāi-chì 動作粒捷、快速，nā倒péng--ê，咱ē-tàng講伊是 「脚手慢鈍」、「脚手sô」。

脚手koh有teh講手段，步數，像講：「伊ê心機真重，m̄-koh頭殼無好，ta̍k遍beh挖窟á hông跳，lóng hông看破脚手，顛倒jú顧人怨。」

Tī leh稽考chit塊詞ê時，有chhōe tio̍h 1 kóa khah趣味ê詞，mā tī chia做夥分享hō͘各位了解：「單脚手」，to̍h是kan-na 1 ê人teh做tāi-chì niâ、「惜脚手」是leh講人kài重視ka-tī ê名聲、「鎮脚手」leh講造成人ê麻煩、「粗脚手」是leh講做粗重khang-khòe ê工人、「離脚手」leh講gín-á已經大漢，免koh pē-bú kin-tòe tī邊--á，項項照顧、「脚手賤」to̍h是講人ē偷the̍h mi̍h-kiāⁿ。咱台語內底講tio̍h脚手--ê，實在有夠chē！真趣味hōⁿ！

Kin-á-ji̍t lán beh chò-hóe lâi gián-kiù--ê sī “kha-chhiú”, chit ê kha-chhiú siāng ki-pún ê ì-sù to̍h sī kha kah chhiú, chhiūⁿ kóng: “Kú bô choh-sit--ah, bē koàn-sì, chò bô jōa-kú, kha-chhiú to̍h sng kah beh hāi--khì.” M̄-koh it-poaⁿ lâi kóng, lán teh kóng kha-chhiú lóng sī leh kóng i thòaⁿ--chhut-lâi ê ì-sù khah chē, chhiūⁿ kha-chhiú ū tàu-tīn chò khang-khòe ê lâng ê ì-sù, mā ē the̍h lâi hêng-iông chò tāi-chì ê sok-tō͘.

Lán seng lâi kái-soeh lâng chit ê pō͘-hūn, kha-chhiú ū khó-lêng sī lâi chò pang-chān--ê, chîⁿ chhiàⁿ--ê, sio̍k-hā, oân-kang, chhù-piⁿ-keh-piah lâi tàu chò khang-khòe--ê, lóng-chóng ē-tàng kiò chò kha-chhiú. Chhiūⁿ lán kò͘-sū lāi-té ū kóng tio̍h “Saⁿ-tǹg kah lán ê kha-chhiú chò-hóe chia̍h”, tī chia, kha-chhiú to̍h sī leh kóng sin-lô.

Lēng-gōa 1 chióng, lán ē kóng “kha-chhiú mé”, “hó-kha-chhiú”, to̍h sī leh kóng chit ê lâng chò tāi-chì tōng-chok lia̍p-chia̍p, khoài-sok, nā tò-péng--ê, lán ē-tàng kóng i sī “kha-chhiú bān-tūn”, “kha-chhiú sô”. 

Kha-chhiú koh ū teh kóng chhiú-tōaⁿ, pō͘-sò͘, chhiūⁿ kóng: “I ê sim-ki chin tāng, m̄-koh thâu-khak bô hó, ta̍k piàn beh ó͘ khut-á hông thiàu, lóng hông khòaⁿ-phòa kha-chhiú, tian-tò jú kò͘-lâng-oàn.”

Tī leh khe-khó chit tè sû ê sî, ū chhōe tio̍h 1 kóa khah chhù-bī ê sû, mā tī chia chò-hóe hun-hióng hō͘ kok-ūi liáu-kái: “Toaⁿ kha-chhiú”, to̍h sī kan-na 1 ê lâng teh chò tāi-chì niâ, “sioh kha-chhiú” sī leh kóng lâng kài tiōng-sī ka-tī ê miâ-siaⁿ, “tìn kha-chhiú” leh kóng chō-sêng lâng ê mâ-hoân, “chho͘ kha-chhiú” sī leh kóng chò chho͘-tāng khang-khòe ê kang-lâng, “lī kha-chhiú” leh kóng gín-á í-keng tōa-hàn, bián koh pē-bú kin-tòe tī piⁿ--á, hāng-hāng chiàu-kò͘, “kha-chhiú chiān” to̍h sī kóng lâng ē thau-the̍h mi̍h-kiāⁿ. Lán Tâi-gí lāi-té kóng tio̍h kha-chhiú--ê, si̍t-chāi ū kàu chē! Chin chhù-bī hōⁿ!