【A郎台語小詞典】 EP. 13-在/Chāi

樹頭nā有顧ho͘在，m̄驚樹尾做風颱。Chit句俗語ta̍k ê應該lóng kài熟sāi。有在to̍h ē穩，só͘-pái咱mā有1塊詞叫做在穩，穩tak-tak--ê。今á日to̍h是beh來研究chit字在。Tī chia，在，to̍h是穩ê意思，像咱節目內底主持人所講--ê，「Kā in母語ê基礎顧ho͘在。」To̍h是beh kò͘ ho͘好，顧ho͘ ē釘根，根釘有深，樹á自然生了ē súi，大kah有khoàiⁿ。

在，koh有1種用法，是根據某人ê看法、立場來表示意見，咱用1 ê例來說明ē khah清楚：「在你看，伊chit遍成大ê台語檢定kám考ē過 ？」「我看伊平素時mā無siáⁿ leh講台語，冊買--來mā無leh hian，在我ê經驗，伊koh chiâⁿ拚--leh-lah！」

Koh 1 ê是據在、隨在ê意思，像講「在你去」、「在人想」、「在我歡喜」。

Siōng尾to̍h是hâm tī 1 ê所在ê tī kāng意思，像講人生在世，to̍h是leh講人活tī chit ê世間。「身在江湖」、「在野」、「在早」、「在地」ê在，lóng是chit ê意思，chit類ê詞講bē了，簡單講kúi-ê-á hō͘ ta̍k-ê體會--1-ē to̍h好。

Chhiū-thâu nā ū kò͘ ho͘ chāi, m̄-kiaⁿ chhiū-bóe chò hong-thai. Chit kù sio̍k-gí ta̍k ê èng-kai lóng kài se̍k-sāi. Ū chāi to̍h ē ún, só͘-pái lán mā ū 1 tè sû kiò-chò chāi-ún, ún-tak-tak--ê. Kin-á-ji̍t to̍h sī beh lâi gián-kiù chit jī chāi. Tī chia, chāi, to̍h sī ún ê ì-sù, chhiūⁿ lán chiat-bo̍k lāi-té chú-chhî-jîn só͘-kóng--ê, “Kā in bó-gí ê ki-chhó͘ kò͘ ho͘ chāi.” To̍h sī beh kò͘ ho͘ hó, kò͘ ho͘ ē tèng-kin, kin tèng ū chhim, chhiū-á chū-jiân seⁿ liáu ē súi, tōa kah ū khoàiⁿ.

Chāi, koh ū 1 chióng iōng-hoat, sī kin-kì bó͘-lâng ê khòaⁿ-hoat, li̍p-tiûⁿ lâi piáu-sī ì-kiàn, lán iōng 1 ê lē lâi soat-bêng ē khah chheng-chhó͘: “Chāi lí khòaⁿ, i chit piàn Sêng-tāi ê Tâi-gí kiám-tēng kám khó ē kòe?” “Góa khòaⁿ i pêng-sò͘ sî mā bô siáⁿ leh kóng Tâi-gí, chheh bé--lâi mā bô leh hian, chāi góa ê keng-giām, i koh chiâⁿ piàⁿ--leh-lah!”

Koh 1 ê sī kù-chāi, sûi-chāi ê ì-sù, chhiūⁿ-kóng “chāi lí khì”, “chāi lâng siūⁿ”, “chāi góa hoaⁿ-hí”.

Siōng bóe to̍h sī hâm tī 1 ê só͘-chāi ê tī kāng ì-sù, chhiūⁿ-kóng jîn-seng chāi-sè, to̍h sī leh kóng lâng oa̍h tī chit ê sè-kan. “Sin chāi kang-ô͘”, “chāi-iá”, “chāi-chá”, “chāi-tē” ê chāi, lóng sī chit ê ì-sù, chit lūi ê sû kóng bē liáu, kán-tan kóng kúi-ê-á hō͘ ta̍k-ê thé-hōe--1-ē to̍h hó.