【A郎台語小詞典】Ep.035-Chám hâm Chām

更新 發佈閱讀 10 分鐘
raw-image

今á日咱beh來稽考ê字是chám kah chām,chit 2字ê漢字一般lóng是寫做kāng 1字,m̄-koh讀音to̍h ē分做2種,像講斬(chám)首,斬(chām)頭,ĕ,nah ē án-ne?明明lóng是thâi頭,nah ē 2塊詞ê音無kāng款?Che咱後壁to̍h sûi來分析看māi--leh。


咱nā用chám kah chām chit 2字,tī臺日大辭典內底chhiau-chhōe,ē-tàng看tio̍h不管是tó 1 ê音,lóng ē用tio̍h家私,chit ê家私可能是刀,斧頭,keh-á chit款物件,有beh kā物件切斷ê意思tī--leh。M̄-koh kài趣味ê所在是,chām伊有特別說明是kā物件khǹg tī砧頂面切,另外hit ê chám,伊是講斜面chhò。Án-ne,咱來ka分析,to̍h是講,chām ê出力方式是對頂koân向下面,chám是chhu-chhu、chhoa̍h-chhoa̍h ka phut--落-去,主要to̍h是出力ê方向無仝。台語leh歹學ê因端to̍h tī chia,咱teh形容tāi-chì ê用字是真幼路。


Koh來,chit ê chám,各位nā有leh看古裝ê台語戲劇--ê,應該是chhiāⁿ-chhiāⁿ ē聽--tio̍h。像講,nā是有teh聽三國--ê,「過五關,斬六將」chit句話絕對是聽kah臭phú--ah。咱koh有真chē chám neh,斬草除根,斬斷情絲,先斬後奏,斬首示眾,sak出午門候斬,nā看tio̍h大貪官大歹人去hông sak--出-去,心內to̍h真暢,人講,做戲khong,看戲gōng,to̍h是án-ne。當然mā有咱平素時to̍h有leh講ê話,像講「Chit枝竹á ùi chia ka chám ho͘斷,我beh the̍h去插tī菜瓜栽á hia,hō͘伊通soan籐起lih棚á。」


Koh轉來講chām,咱有1 kóa詞mā報hō͘ ta̍k-ê知,斬雞肉,kā雞肉khǹg tī砧頂面,切ho͘ 1塊1塊thang好食,講tio̍h che,sûi to̍h想tio̍h白斬雞,ùn hiam椒á豆油,有夠好配飯!切肉kah魚chit類--ê,lóng ē-tàng講chām。中藥材khǹg tī柴砧面頂,tok做細塊細塊thang好choaⁿ,che mā叫做chām。Nā紙斬á是the̍h來斬紙ê家私,che mā-sī用chhi̍h--ê ùi頂面出力kā紙切做koe̍h。話koh講翻頭,是án-chóaⁿ講是chām頭?應該to̍h是像戲leh演--ê,用狗頭鍘(cha̍h)去chām,chiah講chām頭,nā hit款叫犯人跪--leh,1 ê惡面--ê gia̍h 1 ki大刀chhu-chhu phut--lòe he,應該chiah是斬首。




Kin-á-ji̍t lán beh lâi khe-khó ê jī sī chám kah chām, chit 2 jī ê hàn-jī it-poaⁿ lóng sī siá chò kāng 1 jī, m̄-koh tho̍k-im to̍h ē hun-chò 2 chióng, chhiūⁿ-kóng chám-siú, chām-thâu, ĕ, nah ē án-ne? Bêng-bêng lóng sī thâi-thâu, nah ē 2 tè sû ê im bô kāng-khoán? Che lán āu-piah to̍h sûi lâi hun-sek khòaⁿ-māi--leh.


Lán nā iōng chám kah chām chit 2 jī, tī Tâi-ji̍t Tōa-sû-tián lāi-té chhiau-chhōe, ē-tàng khòaⁿ-tio̍h put-koán sī tó 1 ê im, lóng ē iōng tio̍h ke-si, chit ê ke-si khó-lêng sī to, pó͘-thâu, keh-á chit khoán mi̍h-kiāⁿ, ū beh kā mi̍h-kiāⁿ chhiat-tn̄g ê ì-sù tī--leh. M̄-koh kài chhù-bī ê só͘-chāi sī, chām i ū te̍k-pia̍t soat-bêng sī kā mi̍h-kiāⁿ khǹg tī tiam téng-bīn chhiat, lēng-gōa hit ê chám, i sī kóng siâ-bīn chhò. Án-ne lán lâi ka hun-sek, to̍h sī kóng, chām ê chhut-la̍t hong-sek sī tùi téng-koân hiòng ē-bīn, chám sī chhu-chhu, chhoa̍h-chhoa̍h ka phut--lo̍h-khì, chú-iàu to̍h sī chhut-la̍t ê hong-hiòng bô-kâng. Tâi-gí leh pháiⁿ o̍h ê in-toaⁿ to̍h tī chia, lán teh hêng-iông tāi-chì ê iōng-jī sī chin iù-lō͘.


Koh lâi, chit ê chám, kok-ūi nā ū leh khòaⁿ kó͘-chong ê Tâi-gí hì-kio̍k--ê, èng-kai sī chhiāⁿ-chhiāⁿ ē thiaⁿ--tio̍h. Chhiūⁿ-kóng, nā sī ū teh thiaⁿ Sam-kok--ê, “kòe ngó͘ koan,  chám lio̍k chiòng” chit kù ōe choa̍t-tùi sī thiaⁿ kah chhàu-phú--ah. Lán koh ū chin chē chám neh, chám-chháu tû-kin, chám toān chêng-si, seng-chám hiō chàu, chám-siú sī-chiòng, sak chhut ngó͘-mn̂g hāu chám, nā khòaⁿ tio̍h tōa tham-koaⁿ tōa pháiⁿ-lâng khì hông sak--chhut-khì, sim-lāi to̍h chin thiòng, lâng kóng, chò hì khong, khòaⁿ hì gōng, to̍h sī án-ne. Tong-jiân mā ū lán pêng-sò͘-sî to̍h ū leh kóng ê ōe, chhiūⁿ-kóng “Chit ki tek-á ùi chia ka chám ho͘ tn̄g, góa beh the̍h khì chhah tī chhài-koe chai-á hia, hō͘ i thang soan-tîn khí-lih pêⁿ-á.” 


Koh tńg-lâi kóng chām, lán ū 1 kóa sû mā pò hō͘ ta̍k-ê chai, chām ke-bah, kā ke-bah khǹg tī tiam téng-bīn, chhiat hō͘ 1 tè 1 tè thang hó chia̍h, kóng tio̍h che, sûi to̍h siūⁿ tio̍h pe̍h-chām-ke, ùn hiam-chio-á tāu-iû, ū-kàu hó phòe pn̄g! Chhiat bah kah hî chit lūi--ê, lóng ē-tàng kóng chām. Tiong io̍h-châi khǹg tī chhâ-tiam bīn-téng, tok chò sè tè sè tè thang hó choaⁿ, che mā kiò-chò chām. Nā chóa-chām-á sī the̍h lâi chām-chóa ê ke-si, che mā-sī iōng chhi̍h--ê ùi téng-bīn chhut-la̍t kā chóa chhiat chò koe̍h. Ōe koh kóng hoan-thâu, sī án-chóaⁿ kóng sī chām-thâu? Èng-kai to̍h sī chhiūⁿ hì leh ián--ê, iōng káu-thâu-cha̍h khì chām, chiah kóng chām-thâu, nā hit khoán kiò hoān-lâng kūi--leh, 1 ê ok-bīn--ê gia̍h 1 ki tōa to chhu-chhu phut--lòe he, èng-kai chiah sī chám-siú.




留言
avatar-img
留言分享你的想法!
avatar-img
Chò Kang á Lâng 做工á人
5會員
95內容數
Goán是1 tīn真要意台語台文ê人,對台語有真深ê感情,tī chit-má這ê對台語,也tio̍h是咱Formosa chit粒島嶼本底ê共同語,去hō͘ chē-chē人看輕ê時代,想beh出來做kóa tāi-chì,kā goán目前koh ē-hiáu ê物件,分享hō͘社會知影。
2025/04/03
咱今á日來káng chit字粒。Ē想beh來講chit字,是因為tú好有1日,teh食暗ê時,飯ka pe--lòe,ĕ,nah ē chiah tēng,koh斟酌ka哺,米心是煮有透,m̄-koh to̍h是kán-ná teh煮飯ê時,水hē無夠chē ê款,我隨時to̍h nauh 1句講
Thumbnail
2025/04/03
咱今á日來káng chit字粒。Ē想beh來講chit字,是因為tú好有1日,teh食暗ê時,飯ka pe--lòe,ĕ,nah ē chiah tēng,koh斟酌ka哺,米心是煮有透,m̄-koh to̍h是kán-ná teh煮飯ê時,水hē無夠chē ê款,我隨時to̍h nauh 1句講
Thumbnail
2025/03/06
台語內底ê goán kah咱,lóng是leh講2 ê人以上ê群體,m̄-koh真chē台語語感khah無hiah好ê朋友,chhiāⁿ-chhiāⁿ ē kā goán講做咱,咱講做goán,che有時nā聽tio̍h人講m̄ tio̍h,雖bóng是知影伊ê意思,m̄-koh to̍h是ē怪怪
Thumbnail
2025/03/06
台語內底ê goán kah咱,lóng是leh講2 ê人以上ê群體,m̄-koh真chē台語語感khah無hiah好ê朋友,chhiāⁿ-chhiāⁿ ē kā goán講做咱,咱講做goán,che有時nā聽tio̍h人講m̄ tio̍h,雖bóng是知影伊ê意思,m̄-koh to̍h是ē怪怪
Thumbnail
2025/02/27
今á日咱beh來講ê主題是鬼。凡勢聽眾朋友ē想講,ĕ,kám是七月份iû-koh到--ah?Só͘-pái,goán mā teh tòe時行,beh來hâm ta̍k-ê講鬼,講mǹg-sǹg--ê,講魔神á,窮實lóng m̄是。M̄-chai各位kám bat注意過tī咱台語內底,尾字--ê是
Thumbnail
2025/02/27
今á日咱beh來講ê主題是鬼。凡勢聽眾朋友ē想講,ĕ,kám是七月份iû-koh到--ah?Só͘-pái,goán mā teh tòe時行,beh來hâm ta̍k-ê講鬼,講mǹg-sǹg--ê,講魔神á,窮實lóng m̄是。M̄-chai各位kám bat注意過tī咱台語內底,尾字--ê是
Thumbnail
看更多
你可能也想看
Thumbnail
今á日beh hâm ta̍k-ke做夥來研究ê語詞是「拆分明」,chit塊詞ê意思to̍h是講ho͘清楚,講ho͘明,講hō͘別人ē-tàng了解。拆明、拆白、開拆mā是kāng意思。Kan-na孤1字mā ē-sái,「你to̍h kā tāi-chì拆hō͘伊聽,mài hō͘伊誤解,m̄-t
Thumbnail
今á日beh hâm ta̍k-ke做夥來研究ê語詞是「拆分明」,chit塊詞ê意思to̍h是講ho͘清楚,講ho͘明,講hō͘別人ē-tàng了解。拆明、拆白、開拆mā是kāng意思。Kan-na孤1字mā ē-sái,「你to̍h kā tāi-chì拆hō͘伊聽,mài hō͘伊誤解,m̄-t
Thumbnail
今á日咱beh來稽考chit字chhek,其實chit字chhek咱tiāⁿ leh用ê意思有幾lo̍h ê,咱seng來解說tī故事內底所講ê「歹勢chhek人ê意」,tī故事內底是leh講人真熱情、真好意beh kā咱chio、kā咱邀請,咱歹勢講m̄,無ài拒絕án-ne。簡單講to̍h是咱無
Thumbnail
今á日咱beh來稽考chit字chhek,其實chit字chhek咱tiāⁿ leh用ê意思有幾lo̍h ê,咱seng來解說tī故事內底所講ê「歹勢chhek人ê意」,tī故事內底是leh講人真熱情、真好意beh kā咱chio、kā咱邀請,咱歹勢講m̄,無ài拒絕án-ne。簡單講to̍h是咱無
Thumbnail
今á日咱beh來講鑿目,khêng實鑿目chit塊詞kài趣味,目睭nā去ho͘鑿--tio̍h,咱人ê反應to̍h是目睭ē sûi kheh-kheh,去jôe目睭,nā khah嚴重--leh,sûi to̍h ài去chhōe先生。Só͘-pái chit ê鑿目實在是1 ê真活跳ê形容詞,伊
Thumbnail
今á日咱beh來講鑿目,khêng實鑿目chit塊詞kài趣味,目睭nā去ho͘鑿--tio̍h,咱人ê反應to̍h是目睭ē sûi kheh-kheh,去jôe目睭,nā khah嚴重--leh,sûi to̍h ài去chhōe先生。Só͘-pái chit ê鑿目實在是1 ê真活跳ê形容詞,伊
Thumbnail
咱今á日做夥來研究chit字mé,tī故事內底講--tio̍h-ê是「kha-chhiú mā ke真mé」,tī chit句內底to̍h是緊,快速ê意思。咱來講1 ê例:「日頭beh落山--a,咱動作to̍h khah mé-lia̍h--leh,chhun che 1-sut-á khang-k
Thumbnail
咱今á日做夥來研究chit字mé,tī故事內底講--tio̍h-ê是「kha-chhiú mā ke真mé」,tī chit句內底to̍h是緊,快速ê意思。咱來講1 ê例:「日頭beh落山--a,咱動作to̍h khah mé-lia̍h--leh,chhun che 1-sut-á khang-k
Thumbnail
今á日beh紹介ê語詞是khăn-jió͘,khêng實像chit款詞,是tī日本時代,台語kah日語sio thàu-lām ê產物,有1 kóa日語內底有,m̄-koh台語內底無--ê,chŏaⁿ直接kā日本話the̍h入來台語講,吸收做台語ê 1部分。Tī chia ē-sái講幾ê例,凡
Thumbnail
今á日beh紹介ê語詞是khăn-jió͘,khêng實像chit款詞,是tī日本時代,台語kah日語sio thàu-lām ê產物,有1 kóa日語內底有,m̄-koh台語內底無--ê,chŏaⁿ直接kā日本話the̍h入來台語講,吸收做台語ê 1部分。Tī chia ē-sái講幾ê例,凡
Thumbnail
Chhāi,有幾lo̍h種意思,sòa--落-來咱liâu-liâu-á來講。 Chhāi thiāu-á,to̍h是土腳挖1 khang,kā thiāu-á tâi 1部分--入-去,hō͘柱á khiā ē直,khiā ē chāi,咱話ē-tàng án-ne講:「地理sian--
Thumbnail
Chhāi,有幾lo̍h種意思,sòa--落-來咱liâu-liâu-á來講。 Chhāi thiāu-á,to̍h是土腳挖1 khang,kā thiāu-á tâi 1部分--入-去,hō͘柱á khiā ē直,khiā ē chāi,咱話ē-tàng án-ne講:「地理sian--
Thumbnail
今á日咱beh講ê詞是準講,chit塊詞ê意思to̍h是假影講,設使講,seng當做tāi-chì是án-ne。「Nā準講伊無beh參與,咱to̍h ka-tī來進行,好--無?」Tī chia to̍h是seng假設1 ê條件,nā發生,beh計畫koh來ài如何應對。 準mā有tio̍
Thumbnail
今á日咱beh講ê詞是準講,chit塊詞ê意思to̍h是假影講,設使講,seng當做tāi-chì是án-ne。「Nā準講伊無beh參與,咱to̍h ka-tī來進行,好--無?」Tī chia to̍h是seng假設1 ê條件,nā發生,beh計畫koh來ài如何應對。 準mā有tio̍
Thumbnail
潮汕語,佮漳泉閩南語系,差不多有八九成相像。 「細系天時,seh-he7-thian 時」,台語是「seh-han3-時」,台語漢字寫「小漢時」是借音而已! 今日聽到潮汕語,在我的語感是「小歲天時」焉爾,漢字就有達意! 呾,呷,佮台語相共。 呾發 tann2! 有「無講無呾」,「濫摻呾」等
Thumbnail
潮汕語,佮漳泉閩南語系,差不多有八九成相像。 「細系天時,seh-he7-thian 時」,台語是「seh-han3-時」,台語漢字寫「小漢時」是借音而已! 今日聽到潮汕語,在我的語感是「小歲天時」焉爾,漢字就有達意! 呾,呷,佮台語相共。 呾發 tann2! 有「無講無呾」,「濫摻呾」等
追蹤感興趣的內容從 Google News 追蹤更多 vocus 的最新精選內容追蹤 Google News